Unlu bit (Pseudococcidae)

Tanımı, Yaşayışı ve Zarar Şekli :
Dişi oval ve yassı biçimde olup 3.5 mm uzunluğunda, 2-2.5 mm genişliğindedir. Aslında vücut rengi sarı veya sarımsı turuncudur. Ancak üzeri un görünümünde beyaz bir mumsu tabaka ile örtülü olduğu için beyaz renkte görünür. Vücut etrafında 18 adet mum çıkıntısı olup bunlar kısa ve küt yapıdadır. Abdomenin sonunda bulunan bir çift çıkıntı diğerlerinden biraz uzuncadır (Şekil 46).
Erkek sarı veya kırmızımsı kahverengidir. Bacak ve antenleri açık renkli olup kanatları şeffaf ve parlaktır.
Yumurta, uzunca oval şekilde ve sarı renktedir. Yumurtalar beyaz mumsu ipliklerden oluşmuş yığınlar arasında kümeler halinde bulunur. Bir kümede 150-200 adet yumurta vardır.
Larva açık sarı renklidir, mumsu örtüleri yoktur ve oldukça hareketlidir.
Kışı ergin ,yumurta ve çeşitli larva dönemlerinde, asmaların kabuk altında, yarık ve çatlaklar arasında kök boğazına yakın yerlerde geçirir. Mayıs ayı sonunda kışlağı terk eden ergin ve larvalar, beslenmek üzere asmanın yeşil kısımlarına tırmanırlar. Yaz ortalarında taneler tatlanmaya başlayınca geçiş başlar ve bu dönemde çoğalmaları da hızlanır.
Yumurta bırakma süresi uzundur. Bu nedenle, her zaman ergin, yumurta ve larva dönemlerine rastlanır. Bir dişi 250-600 adet yumurta bırakır.
Unlubit sıcak ve nemli yerleri seven bir zararlıdır. Yumurta ve larvalar yüksek sıcaklık ve düşük orantılı neme karşı duyarlıdır. Bu nedenle ilkbahar ve yaz mevsiminde, orantılı nem yüksek olduğu zaman Unlubit popülasyonu yükselmekte, kurak geçen yıllarda zarar daha az olmaktadır. Bu yüzden bağlarda Unlubit zararının yıldan yıla değiştiği ve özellikle sık dikilmiş nemli ve gölgelik bağlarda daha fazla zarar yaptığı saptanmıştır.

Unlubit’in Marmara Bölgesi’nde yılda 3-3.5, Akdeniz Bölgesi’nde 3-6, Ege Bölgesi’nde 2, Orta Anadolu Bölgesi’nde 2-4 döl verdiği saptanmıştır.
Zararlı, asmanın her tarafına yayılarak yaprak, sürgün, salkım ve gövdede zarar yapar. Bitki özsuyunu emerek asmanın zayıflamasına, üründen düşmesine neden olur. Unlubit’in salgıladığı tatlımsı maddeler saprofit mantarların gelişmesi için iyi bir ortam sağlar. Meydana gelen fumajin asmaların her tarafını kaplayarak siyahlık yapar, özümlemeye engel olur ve buna bağlı olarak üzümün kalitesi düşer (Şekil 47).

Doğal düşmanlar :
Marmara Bölgesi’nde en önemli parazitoidi olarak Anagyrus pseudococci (Hym.: Encyrtidae) türü saptanmıştır. Bu parazitoid Unlubit’in gövdesi içine yumurta bırakır. Yumurtalar açılıp larva ile beslenir. Yine içeride pupa olduktan sonra fıçı gibi şişmiş Unlubit’ten parazitoid erginleri çıkar. Unlubitleri yiyen avcı böcekler ise Chrysopa vulgaris (Neur.:Chrysopidae) ve Chilochorus bipustulatus (Col.: Coccinellidae) olarak saptanmıştır.
Ege Bölgesinde C. vulgaris ve Sympherobius amicus Unlubit’in predatörleri olarak az oranda bulunabilmiştir.

Mücadelesi :

Kültürel önlemler :
Çok su tutan taban arazide ve gölgelik yerlerde bağ kurulmamalıdır. Eğer bir zorunluluk olmuş ise, asmalar seyrek dikilmeli ve yüksek terbiye sistemi kullanılmalıdır.
Bulaşma görülen bağlarda, bulaşık asmaların yaprakları seyreltilmeli, salkımların havalanması temin edilmelidir. Ayrıca kışın budama yapılırken kabuklar soyulup yakılırsa, zararlı yoğunluğu önemli ölçüde azalmış olur.

Kimyasal mücadele :
Unlubit’e karşı mücadele iki devrede yapılabilir.

Birinci devre : Asmanın gövdesindeki kabuklarda ıslaklık görülmeye başladığı ve Unlubit’in yeşil aksama doğru yürümeye başladığı devredir. Bu devrede yalnız Unlubit’in görüldüğü asmalar ilaçlanmalıdır.
İkinci devre : Unlubit’in yaprak ve salkımlara geçtiği, tanelerin tatlanmaya başladığı devredir.
Kimyasal mücadelede kullanılacak ilaçlar Çizelge 2’de yer almaktadır.

kaynak:tagem.gov.tr