Domatesin fiyatı fena kızardı!
Önce mantar hastalığı, ardından kavurucu sıcaklar şimdi de bugüne kadar Türkiye'de hiç görülmeyen güve, domatesi ateş pahası yaptı. Ağustos ayında kilosu 1 TL'den satılan domates alışveriş çantalarına 4 TL'den girmeye başladı. Domatesin en bol olması gereken dönemde artan fiyatlar tüketicinin cebini yakarken, çiftçiler ise kara kara mücadelesi çok zor olan domates güvesinden nasıl kurtulacağını düşünüyor. Uzmanlar hasada zarar veren güve nedeniyle domatesin fiyatının önümüzdeki günlerde daha da artma ihtimali olduğu ve bu durumun enflasyon üzerinde etkili olacağı sinyalini veriyor.
Mücadelede devlet desteği şart
Bugüne dek Türkiye'de görülmeyen Tuta Absoluta isimli domates güvesi hasadı tam anlamıyla kemiriyor. Üretici 8-10 ton hasat almayı beklerken 2 ton domatesle baş başa kalıyor. 25 ilde etkili olan güve için harekete geçen Tarım Bakanlığı iller arası satışlarda karantina uygulaması ve çiftçi eğitimlerine başladı. Tuta zararlısı İspanya, İtalya, Fas, Tunus gibi bir çok ülkede etkisini gösterdi. Mücadele için dekar başına bin 500-2 bin TL fatura çıkaran Tuta ile bu ülkelerde devlet ile üretici birlikte savaşıyor. Devlet mücadele için gereken harcamanın yüzde 50'si veya tamamını karşılıyor.
Ziraat Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Vahap Tuncer Tarım Bakanlığı'nı bu konuda acil kaynak ayırması gerektiğini açıkladı. Sorun tek başına çiftçiyi ilgilendirmediğini kaydeden Tuncer, "Çiftçilerin yüzde 80'i mücadele yapsa, yüzde 20'si ilgilenmese tuta zararlısı önlem alınmayan yerlerde çoğalarak kalıcı olmaya devam edecektir. Şu ana kadar eğitim ve bitki karantina yöntemleriyle bu iş çözülmeye çalışılıyor ancak böyle mücadele domatesi bitirir. Bu zararlı doğada bulunuyor ve havaların serinlemesiyle yaylalardan aşağı inerek zararına devam edecek. Pazarlarda domates fiyatının 3-4 TL olmasının da sorumlusudur" diye konuştu.
Ekim alanları da daraldı
Tuta'ya karşı gerekli tedbirler alınmazsa, domates fiyatlarının daha da yükseleceğini kaydeden Tuncer, "Böyle devam ederse kalite düşecek, ihracatçı ürün bulmakta zorlanacak, yeterli ihracat yapılamayacağı takdirde de iç piyasa da fiyatlar yükselecek" açıklamasını yaptı. Antalya Ticaret Borsası Ali Çandır da "Açık alanda yapılan üretimlerde sıcak ve tutadan kaynaklı büyük bir verim kaybı var. 8-10 ton üretim beklenen yerden 2 ton ürün aldı. Bu da iç piyasada talebi etkiliyor ve fiyatlarda tırmanıyor. İyi bir mücadele olmazsa fiyat artışı devam edecek" dedi. Ziraat Mühendisleri Odası Çanakkale Şube Başkanı Hicri Nalbant da güvenin fiyatlarda etkisi olduğunu ancak tek sebebin bu olmadığına dikkat çekti. Nalbant, "Bugüne kadar domates fiyatları hep düşük gitti, üreticiler zarar etti. Üzerine bir de Tuta eklenice fiyatlar arttı" dedi
Bursa Karacabey Ziraat Odası Başkanı Nuri Karaca, güvenin henüz Bursa'ya gelmediğini ancak üreticinin endişeli olduğunu kaydetti. İspanya'nın bu yüzden domates ekimini bıraktığını anlatan Karaca, bu yıl rekoltenin yüzde 50 düştüğünü kaydetti. Karaca, "Salçalık domateste ekim alanları geçen yıla göre daraldı. 100 bin dekarda domates üretimi yapılırken, bu yıl 70 bin dekara geriledi. Geçen yıl 1 milyon ton salçalık domatesin üretildiği ilçede rekolte yüzde 60 azalarak 400 bin tona geriledi" dedi.
