Zeytin Ürünleri Pazar Raporu Özeti (Eylül 2010)

Bu raporun, İngilizce orijinalinden Türkçe'ye çevirisi Zeytin Portalı tarafından yapılmıştır.

 

Zeytinyağı - 2009/10 Dönemine Ait Son Veriler (Geçici) ve 2010/11 Dönemine Yönelik Tahminler

1. Üretim

(a) 2009/10 hasat döneminin sonuna yaklaştıkça dünya zeytinyağı üretiminin 3.022.500 ton ile 2008/09 döneminin 353.000 ton (%18 artış) üzerinde olacağı tahmin edilmektedir. Bu artışın temel nedeni AB/27 ülkeleri (İspanya (+ 360.000 ton) ve Yunanistan (+ 1.500 ton)), Fas (+ 75.000 ton), Suriye (+ 20.000 ton), Türkiye (+ 17.000 ton) ve Ürdün (+ 9.500 ton)'deki üretim artışlarıdır. Diğer tarafta ise, Cezayir (- 35.000 ton), Filistin (- 14.500 ton), Tunus (- 10.000 ton) ve Arjantin (- 7.000)'deki üretimlerde düşüşler görülmüştür.

(b) 2010/11 dönemi ile ilgili 3.060.000 tonluk zeytinyağı üretim tahmini, bir önceki döneme göre 46.500 tonluk (+ %1.5) artışı işaret etmektedir. Bu artışın ana sebebi AB/27 ülkeleri ile Suriye ve Türkiye'deki üretim artışına, Filistin, İsrail, İran, Şili ve Cezayir'in de katılmasıdır.

2. Tüketim

(a) 2009/10 dönemi tüketim 2.876.500 ton (+ 45.000 ton) ile bir önceki döneme göre %2 artış göstermiştir. Tüketim artışında, Fas (+ 20.000 ton), Tunus (+ 19.000 ton), Suriye (+ 10.000 ton), Japonya (+ 8.000 ton), Kanada (+ 7.000 ton), ABD (+ 6.000 ton), Ürdün (+ 5.500 ton) ve Çin (+ 5000 ton) ile başı çekerken, Cezayir (- 22.000 ton), Lübnan (- 10.500 ton) ve AB/27 (- 13.000 ton)'deki tüketimlerde azalma olmuştur.

(b) 2010/11 dönemi dünya zeytinyağı tüketiminin 2009/10 dönemine göre 51.000 ton (+ %2) artışla 2.927.500 ton olması beklenmektedir. Bu artışta Cezayir, İran, Suriye, Filistin ve Şili'deki tüketim artışlarına Çin, Rusya ve İsviçre'nin de ekleneceği beklentisi etkili olmaktadır.

3. Dünya İhracat ve İthalat Verileri

(a) 2009/10 dönemi ihracatı 691.000 tonla (+ 88.500 ton), bir önceki döneme göre %15 arttığı tahmin edilmektedir. İhracatın artışına katkıda bulunan ülkeler arasında AB/27, Fas, Suriye ve Türkiye başı çekmektedir. Ayrıca, AB dışı ihracatta İspanya tarihinde ilk defa İtalya'yı geride bırakmıştır. 2009/10 döneminde ithalatın 653.000 tonla (+ 52.500 ton) ile bir önceki hasat döneminin %9 üzerinde gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Bu artışın ana kaynağı Cezayir, AB/27, Japonya, Kanada, Çin ve ABD'nin ithalatındaki artışlardır.

(b) 2010/11 dönemi ihracat tahmini ise 700.000 tonla (+ 9.000 ton), 2009/10 döneminin %1 üzerindedir. Suriye ve Şili en yüksek artışı sergileyen ülkelerdir. Aynı hasat döneminde gerçekleşmesi tahmin edilen ithalat ise 662.500 ton (+ 9.500 ton) ile bir önceki dönemin %2 üzerindedir. İran, AB/27, Çin, Rusya ve İsviçre'nin ithalatlarında artış beklenmektedir.

Uluslararası ticaret: 2009/10 hasat yılının 9 aylık döneminde %7 artış

Tabloda da belirtildiği üzere, Kasım 2009 ile Haziran 2010 arasını kapsayan dönemde ithalatta başı çeken 6 ülkenin zeytinyağı ticaretinde 69.206,7 ton (+ %7) artış gözlenmiştir. Bu artışta Avustralya (+ %37), Japonya (+ %35), Kanada (+ %22) ve Brezilya (+ %18) gibi "ikincil" ülkelerin etkisi gözlenirken, dünyanın en büyük ithalatçısı ABD, bir önceki döneme benzer bir ithalat artışı sergilemiştir. Raporun yazıldığı tarihte AB'ye ait Temmuz 2010 verileri hazır değilse de Kasım-Haziran arasındaki veriler karşılaştırıldığında %6 artış olduğu görülmüştür.

Aşağıdaki grafik, ABD'nin aylık kümülatif ithalatının Avustralya, Brezilya, Kanada ve Japonya'nın bir grup olarak toplam ithalatlarıyla karşılaştırılmasını vermektedir. Bu dört ülkenin oluşturmuş olduğu grubun ithalatta göstermiş olduğu dikkat çekici artışa rağmen, ABD'nin zeytinyağı ithalatı dengede gitmektedir ve ithalattaki önemli payını hala sürdürmektedir.

ABD ile Avustralya, Brezilya, Kanada ve Japonya'yı kapsayan gruba ait, geçtiğimiz 2 hasat dönemini kapsayan ithalat verileri

Üretici Fiyatlarındaki Hareketler

Grafik 1 ve 3, AB'nin önde gelen üretici ülkelerindeki naturel sızma ve rafine zeytinyağındaki haftalık üretici fiyat hareketlerini göstermektedir. Aylık üretici fiyat hareketleri ise Grafik 2, 4 ve 5'te gösterilmiştir.

* Naturel Sızma Zeytinyağı: Önceki yılın aynı dönemine göre fiyatlar İspanya'da %21 düşüşle 1,95 €/kg'a, Yunanistan'da %12 düşüşle 2.04 €/kg'a ve İtalya'da %11 düşüşle 2.66 €/kg'a inmiştir. (Grafik 1) İspanya'daki düşme eğilimi Nisan 2010'da başlayıp son haftalara kadar devam ederken, İtalya ve Yunanistan'daki fiyatlar istikrara kavuşmuştur.

 

Grafik 1

 

Grafik 2

 

* Rafine Zeytinyağı: Aynı karşılaştırma rafine zeytinyağı için yapıldığında, sezon öncesi seviyeden İspanya'da %27 düşüşle 1.79 €/kg'a, İtalya'da %26 düşüşle 1.92 €/kg'a (Grafik 3) inmiştir. Son haftalarda, fiyatların yeniden artış eğilimi göstermesiyle birlikte Eylül 2009'dan bu yana süren kesintisiz iniş hareketi ilk defa yönünü yukarıya çevirmiştir. (Grafik 4) İtalya'daki yükseliş istikrar kazanırken, İspanya'da son 3 hafta görülen artış bir taban bulamadan yerini düşüşe bırakmıştır. (Grafik 3)

 

Grafik 3

 

Grafik 4

 

Grafik 5

 

Kaynak: Uluslararası Zeytin Konseyi (IOC)

Foto: Piri Reis, Kitab-ı Bahriye, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi

http://www.zeytinportali.com/article/291/uzk-zeytin-urunleri-pazar-raporu-ozeti-eylul-2010.aspx?ca=9c8eb760-481d-43d4-948a-157ef2e31132&cu=3B9ACD7B&src=2