TARIMSAL AMAÇLI KOOPERATİFLERDE PAZARLAMA
Bu üniteye kadar tarımsal amaçlı kooperatiflerin kuruluşu, işleyişi, desteklenmesi, projelendirilmesi ve projenin uygulanması için ihale sistemleri hakkında bilgi verilmiştir.
Bu dersimizde tarımsal amaçlı kooperatiflerde pazarlama konusu ele alınacaktır.
PAZARLAMA NEDİR?
Pazarlama, bir ürünün, bir malın, bir hizmetin satışını geliştirmek amacıyla tanıtmayı, paketlemeyi, satış elemanlarının yetişmesini, piyasa ihtiyaçlarını tespit etme ve karşılamayı ihtiva eden etkinliklerin bütünü olarak tanımlamak mümkündür. Kısaca, tüketicinin satın almak istediği ürün veya hizmetin tanıtılması, ulaştırılması ve sunulmasıdır.
Üretimde bulunan her kooperatifin bir pazarlama sistemi mevcuttur. Tarımsal kooperatiflerde bazıları, ortak ürünlerini hiçbir işleme tabi tutmadan ya kendileri direkt satmakta veya tüccara devretmektedir. Bazı kooperatifler ise çeşitli projeler altında sınai bir işleme tabi tutarak mamul madde olarak pazarlamaktadır.
PAZARLAMA KANALINDA KOOPERATİFİN BULUNMASI ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ AÇISINDAN NEDEN ÖNEMLİDİR?
Kooperatiflerin ürünlerini kendilerinin pazarlamaları halinde bundan en çok üretici ve tüketici istifade edecektir. Ülkemizde ürünler bir kaç el değiştirerek tüketiciye ulaşmaktadır. Bu durum ürün fiyatlarının yükselmesine sebep olmaktadır. Yükselen fiyatlar tüketicinin talebini azaltacaktır. Halbuki kooperatifin devreye girmesiyle üretici ve tüketici arasındaki aracılar ortadan kalkacaktır. Bu durum makul fiyat ve daha çok tüketim demektir. Diğer bir ifadeyle üretici için daha çok gelir, tüketici için makul fiyat ve daha fazla tüketim demektir.
Üreticilerin hepsinin ürünlerini işleyip, sınıflandırma ambalajlama, depolama, nakliye gibi imkanlara sahip olmaları, üretim faaliyetlerinin yıl boyunca devam etmesi, pazarlama konusuna yeterli zamanı ayıramamaları kooperatifin önemini ortaya koymaktadır.
Tarımsal amaçlı kooperatifler, ortaklarının ürünlerini toplulaştıran, sınıflandıran, işleyen ve uygun vasıfta ambalajlamak suretiyle pazarlayan, fiyatın oluşmasında bir denge kuran bir organizasyon olarak üreticinin gelirini arttırmanın yanında tüketimini de kolaylaştıracaktır.
PAZARLAMA KONUSUNDA FAALİYET GÖSTEREN TARIMSAL KOOPERATİFLERİN TEMEL SORUNLARI NELERDİR?
Pazarlama konusunda faaliyet gösteren bir tarımsal amaçlı kooperatifin karşılaştığı temel sorunlar şöyle sıralanabilir.
- Tarımsal kooperatiflerin ortak sayısının azlığı,
- Düşük sermaye payı yüklenmekten kaynaklanan sermaye yetersizliği,
- Kooperatiflerde kredi veren özel finans kuruluşlarının olmayışı, Devlet yardımlarının ihtiyacı karşılamaması,
- Kooperatiflere ortak-kooperatif ilişkisinin zayıf olması,
- İşletme, sermayesi yetersizliği sebebiyle hammadde alımında avans sistemi uygulanmadığı için yeterli hammaddenin temin edilememesi,
- Günün şartlarına uygun teknolojiye geçilememesi, maliyet ve kalite yönünden rekabet imkanının sınırlı olması,
- Hammadde temini ve pazarlama konusunda gerek kooperatifler arası, gerekse kooperatif-üst kuruluş ilişkilerine işlerlik kazandırılamaması.
Bu sorunların giderilmesi, kooperatiflerin pazarlama hizmetlerinde başarıya ulaşmalarını sağlayacaktır. Bunun için öncelikle ortaklar ürünlerini kooperatife temin etmelidir.
* İç ve dış pazarların isteklerine uygun ürün yetiştirebilmek için kooperatifler ortakları ile çok sıkı ilişki kurmalıdır.
* Üretimde tohumdan itibaren standartlara önem verilmelidir.
* Ürünlerin paketlenmesi ve ambalajlanmasında tüketici tercihleri gözönünde bulundurularak sağlam, hafif, taşınabilir, gösterişli ve ucuz maliyetli malzemeler kullanılmalıdır.
* Ürünlerin nakliyesinde sürat, ısı kontrolü ve sarsıntısız taşıma gibi konulara dikkat edilmelidir.
* Kalite kontrolü yapılmalıdır.
* Kooperatiflerin bünyelerinde konularında yetişmiş uzman elemanlar çalıştırılmalıdır.
* Kredi kullanımında maliyet artışları gözönünde bulundurulmalıdır.
* Yerel yönetimlerden hal ve pazar yeri konusunda destek alınmalıdır.
* Kooperatiflerin ihracat imkanlarını geliştirmek için bir takım teşvikler sağlanmalıdır.
