‌

SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİNİN GENEL DURUMU VE ÖNEMİ

Dünyada süs bitkileri üretim ve ticareti artan  bir ölçüde gelişmektedir. İnsanların çiçek sevgisi  her zaman güzellik, sevgi ve dostluk ifade etmiştir. Türk insanının da çiçeğe karşı özel bir sevgisi vardır. En güzel çiçekleri evinin bahçesinde balkonunda yetiştirmek ister.  Çiçekleri yetiştirirken günlük sorunlardan uzaklaşır.

Günümüzde çiçek artık sadece süs değil, para kazandıran, gelir getiren bir tarım faaliyetidir. Dünyada da pek çok ülke bunun farkına varmış ve çiçekten para kazanır duruma gelmiştir. Afrika ülkeleri açlıktan, Güney Amerika’da Kolombiya uyuşturucu ticaretinden çiçek yetiştirip  satarak kurtulmaya çalışmaktadır. Kolombiya’nın yıllık çiçek satışından geliri 500 milyon doları aşmıştır.

İsrail çölde çiçek yetiştirip satarak  200  milyon dolar gelir sağlamaktadır. Hollanda tüm Avrupa ülkelerine çiçek satmaktadır.

Resim 1. Uçakta taşınan çiçekler

Türkiye’de de süs bitkisi üretimi ve ticareti hızla gelişmektedir. Süs bitkisi ihracatı 17-19 milyon doları bulmuştur. Türkiye’de süs bitkisi üreticisinin eline geçen para 1998 yılında 70-80 milyon dolardır. Bunun yarısı kesme çiçek üreticilerine, diğer yarısı da  iç ve dış mekan süs  bitkisi üreticilerine  gitmiştir. Türkiye’de 6-7 bin çiçek üreticisi, 10 binden  fazla  çiçekçi esnafı bulunmaktadır.

Resim 2. Bir sergide süs bitkileri ile yapılmış bir köşe

Buradan da anlaşıldığı gibi çiçek yetiştirmek de meyve sebze ve hububat gibi para kazandıran tarımsal bir koldur. Süs bitkileri alıcısı, satıcısı ve tüketicisi olan tarımsal sektördür.

1.1. Süs Bitkileri İşletmeleri

Ülkemizde süs bitkileri işletmeleri, küçük aile işletmeleri olduğu gibi ihracata yönelik büyük işletmelerin de bulunduğu sektördür. Süs bitkisi üretimi sebze  üretiminde olduğu gibi

  • ·
  • · Küçük arazileri en iyi şekilde değerlendirir
  • ·
  • ·

Günümüzde aile işletmelerinin yapısı yavaş yavaş değişmekte olup daha fazla yatırım, alt yapı ve teknik bilgilere dayalı işletme olmaya yönelik gelişme göstermektedir. Süs bitkileri üreticileri 50 yılı aşan süredir örgütlenmiş ve ürünlerini çiçekçilik kooperatifi aracılığı ile pazarlamaktadırlar. Özellikle Yalova Antalya ve İzmir’den ihraç edilen Türk çiçekleri kalitesi ile dünyada aranan çiçekler arasında yer almıştır. Çünkü Türkiye iklim ve toprak yapısı bakımından çiçek yetiştirmeye en uygun ülkelerden birisidir.

Resim 3. Süs bitkileri işletmelerinde kullanılan modern bir cam sera

1.1. Süs Bitkilerinin Sınıflandırılması

Doğada bulunan veya tarla ve seralarda yetiştirilebilen bütün bitkiler değişik yerlerde ve değişik amaçlar için süs bitkisi olarak kullanılabilir. Daha iyi anlaşılması açısından  bunları 4 bölümde toplayabiliriz :

  1. Kesme çiçekler
  1. İç mekan süs bitkileri
  1. Dış mekan süs bitkileri
  1. Doğal çiçek soğanları

1. Kesme Çiçekler

Buket, sepet, çelenk yapımında kullanılan bitkilerdir. Karanfil, Gerbera, Kesme Gül, Kasımpatı, Glayöl gibi genellikle uzun saplı çiçeklerdir. Dünya da  ve Türkiye de ticareti en fazla yapılan çiçeklerdir. Serada veya tarlada yetiştirilirler .

Kesme çiçekler kendi aralarında üçe ayrılır:

  1. Soğanlı, rizomlu kesme çiçekler (Lale,Glayöl, Frezya)
  1. Aşı veya çelikle çoğaltılan kesme çiçekler (Gül, Karanfil)
  1. Tohumdan üretilen kesme çiçekler (Şebboy, Aster, Hüsnüyusuf)

Resim 4. Tohumdan yetişen kesme çiçek “şebboy” serası

2. İç Mekan (Saksı-Salon) Süs Bitkileri

Salon, oda ve büro gibi iç mekanların dizaynında kullanılan bitkilerdir. Yaprak güzelliği, dekoratifliği  veya çiçek özellikleri için yetiştirilir. Deve Tabanı, Kauçuk, Fil Kulağı, Aralya, Şeflera, Afrika Menekşesi , Onbiray vb. gibi binlerce bitkiyi bu grupta kullanabiliriz.

Resim 5. Saksı çiçeği “gül begonya” serası

3. Dış mekan (Park-Bahçe) Süs Bitkileri

Bu grupta park ve bahçe düzenlemesinde kullanılan ağaç, ağaççık, sarılıcı, tırmanıcı çim ve yer örtücü bitkilerle çiçekleri gösterebiliriz. Bu bitkiler park ve bahçelerde , yol ağaçlamalarında, refüjlerde, yeşil veya renkli yaprakları, çiçekleri, meyveleriyle etki yaratırlar.

Resim 6. Torbalarda dış mekan süs bitkisi üretimi

Resim 7. Tarlada yetiştirilmiş dış mekan süs bitkileri

4. Doğal Çiçek Soğanları

Türkiye’nin doğası bitki çeşidi bakımından çok zengindir. Sadece ülkemizde yetişen ve ülkemiz orijinli bir çok endemik bitki türleri vardır. Kardelen, Safran, Sıklamen ve Göl Soğanı kanuni izinler alınarak doğadan sökülerek yurtdışına ihraç edilmektedir. Ancak bunların doğal dengeyi bozmamaları için tarlada yetiştirilmesinde fayda vardır. Örnek olarak Mis Zambağı (Lilium candidum) gösterilebilir.

Resim 8. Soğanı ihraç edilen Mis Zambağı (Lilium candidum)

1.3. Süs Bitkileri yetiştirme Alanları

Süs bitkileri genel olarak cam veya plastik örtülü seralar, büyük tarlalar veya küçük arazilerde yetiştirilebilirler. Eğer iç mekan süs bitkisi yetiştirilecek ise ısıtma sistemi iyi olan plastik veya cam seralar kullanılır. Kesme çiçek yetiştirilecek ise özellikleri iyi olan tarlalar veya bu tarlalar üzerinde kurulmuş seralar gerekir. Kesme çiçek yetiştirilecek olan tarla veya sera toprağının süzek, verimli ve taban suyu derinde olmalıdır. Dış mekan süs bitkisi yetiştirilecekse de aynı durum gerekmektedir. Toprak drenajı iyi olmalı, verilen fazla su akıp gitmelidir. Dış mekan süs bitkisi yetiştirilecek olan  yerlerde torbalama için toprak temini kolay olmalıdır. Çünkü dış mekan bitkilerinin çoğu teneke ve torbalarda yetiştirilir.