Eti tencereye, tüyü yastığa, ciğeri yurt dışına.
Kaz, kolay yetişen bir hayvandır. Hastalıklara dayanıklıdır. Merada otlayarak beslenir, ekonomiktir.
Eti sevilerek yenir. Yağı yemeklerde kullanılabilir. İnce tüylerinden yastık, yorgan yapılır. Kaz ciğeri yurt dışında çok sevilir, onun için ihracatını yapabiliriz.
Kars, Ağrı, Erzurum yörelerimizde yaygın olarak yetişiyor.
Resim 1: Kaz sürüsü
Kaz ırkları:
Dünyanın çeşitli yerlerinde gelişen kaz ırkları vardır. Embden kazı Almanya'da, Tuluz kazı Fransa'da, Çin kazı Çin'de, Roman kazı İtalya'da yetişir.
Bu ırklar gelişmiş ırklardır. Canlı ağırlıkları fazladır, yumurta verimleri fazladır.
Yerli ırk olarak ülkemizde yetişenlerin erkekleri 4-5 kilo, dişileri 3-4 kilo gelir. Bir dönemde 10-15 yumurta yumurtlar.
Kazların Üretimi
Kuluçka makinelerinde üretim henüz yaygın değildir. Düzgün, temiz, biçimli yumurtalar kuluçka makinesine yerleştirilmeden önce fumige edilir. Yani mikroptan arındırılır. Sonra kuluçka makinesinin gelişme bölümüne yerleştirilir. 7. günden sonra, haftada bir kere ışıklı muayene yapılır. Böylece dölsüz yumurtalar veya embriyosu ölen yumurtalar ayrılır.
27. gün, yumurtalar çıkış bölümüne geçirilir. 30 . günde civcivler çıkmaya başlar.
Tabii kuluçka ile üretim dişi kazları kuluçkaya yatırarak olur. Her anaç 10-12 yumurtaya yatırılır, bunların 8-9' undan civciv çıkar.
Bakım ve Besleme
Civcivler
Temiz bir kümeste, iyi havalandırılmış ve rutubetsiz bir ortamda tutulmalıdır. Geceleri hafif ışıklandırma yapılmalıdır. Başlangıçta yüzde 20-22 proteinli civciv veya hindi palazı yemi verilir.
Resim 2: Kaz civcivleri
Palazlar
İyi havalarda, uygun merada varsa, palazlar bir haftalık olunca meraya salınabilir. Palazlar yağmurdan ve ıslanmaktan korunmalıdır. Kümeste altlıkları daima kuru olmalıdır.
Palazlar 1 aylık oluncaya kadar 40-50 adedi bir arada, bölmelere konur. Yemler lapa halinde veya pelet olarak verilirse, yem zayiatı önlenir.
Resim 3: Kaz palazları
Anaçlar
Meradan yararlanan kazlara 100 gram kadar hububatlı lapa verilebilir. Bu ek yem akşamları verilmelidir. Merada güneşten koruma için gölgelikler yapmalıdır.
Besiye alınan kazlar son 3-4 hafta günde 3 öğün beslenir ve az hareket ettirilirse, çabucak kilo alırlar.
Damızlık kazlar
Kış boyunca, tarla artığı, yoncalı, yeşil otlu, mısır silajlarını severek yerler. Bunlara, yumurtlamadan önceki dönemde bir ay kadar arpa lapası veya tahıl karışımlı lapa vermelidir. Karışım, iki kısım mısır, iki kısım arpa, bir kısım buğday şeklinde olabilir.
Kaz barınakları
Kazlar soğuğa dayanıklıdır. Özel barınaklara gerek duyulmaz. Ahır veya kümeste ayrılacak bir bölmede veya kullanılmayan ahırlarda veya kümeslerde yetiştirilebilirler. Önemli olan, kuru bir altlık, iyi bir havalandırmadır. Akarsu veya havuz varsa, kazlar için çok yararlı olur.
