TARIMSAL AMAÇLI KOOPERATİFLERDE DESTEKLEME ESASLARI


Bu  dersimizde  tarımsal  amaçlı  kooperatiflerde destekleme hizmetlerinin nasıl yapıldığı anlatılacaktır.

TARIMSAL   AMAÇLI KOOPERATİFLER NEDEN DESTEKLENİR?

Tarımsal bünyemizin durumu, çiftçi gelirlerinin düşük olması , kooperatif ortaklarının  yüklenebilecekleri  ortaklık payları  sınırlı olduğundan yeterli mali güç oluşamamaktadır.  Tarımsal amaçlı kooperatiflerin ortakları için yararlı olan projeleri gerçekleştirebilmeleri için dış kaynağa ihtiyaç duyulmaktadır. Kooperatiflerin bu projelerini yeterli miktarda, düşük faizli ve uzun vadeli kredilerle destekleyen bir banka olmadığından Tarım ve Köyişleri  Bakanlığınca 1967 yılından beri  Tarımsal Kooperatiflerin Yatırım Faaliyetlerine Yapılacak Devlet Yardımı Yönetmeliği" esaslarına göre desteklenmektedir.  

KOOPERATİFLERİN HANGİ PROJELERİ HANGİ KAYNAKTAN  DESTEKLENİR?

Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinin, tarımsal üretimi arttırıcı, değerlendirici veya pazarlamayla ilgili nitelikteki projeleri Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bütçesine yatırım ve transfer harcamaları faslından konulan ödeneklerle desteklenir.
Ayrıca, daha önceki yıllarda kullandırılan kredilerden geri dönen paralar  "Fona  dönen  ödenek"  olarak  değerlendirilip  tekrar kooperatiflere kullandırılır.

NASIL  DESTEKLENMEKTEDİR?

-   Kooperatif  önce tarımsal  bir projeyi  uygulamaya  karar verdiğinde İI Müdürlüğüne müracaat eder.
-   Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İI Müdürlüğünce etüdleri yapılan, uygulanması uygun görülen proje konusu yıllık programa teklif edilir.
-   Bakanlıkça yıllık yatırım programına girmek için teklif edilen kooperatifler arasından seçim yapar.
-   Bakanlık aranan kriterlere uygun olan ve programa alınan kooperatiflerin  bütçeden  desteklenebilmesi  için  özkaynak gerçekleşmesini sağlar. (Özkaynak payı, proje sabit yatırım tutarının kalkınmada öncelikli yörelerde %20, diğer yörelerde %25'dir).
-   Özkaynak gerçekleşmesinin sağlandığının İI Müdürlüğünce tespit edilmesi halinde kredi tahsis belgeleri düzenlenerek Bakanlık Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğüne gönderilir.
-   Bakanlıkça onaylanmış proje konusuna sahip olan ve tüzel kişiliğine ait tapulu arazisi bulunan (köylerde tapulu arazi bulma zorluğuna karşı zilyetlik belgesi veya 49 yıldan az olmamak üzere yapılan  kiralama  da  kabul  edilmektedir)  kooperatiflerin  tahsis belgelerinin değerlendirilmesi sonucu uygun olanlara bütçe imkanları dahilinde (kalkınmada öncelikli yörelerde %80, diğer yörelerde %75 oranında) devlet yardımı tahsis edilir. Aracı banka olan mahalli Ziraat Bankasına intikal ettirilir.
Ayrıca  sabit  yatırımını  tamamlayan  kooperatiflere  işletme sermayesi için aynı oranlarda devlet yardımı yapılır.

KREDİ  TAHSİSİ  YAPILAN  KOOPERATİFLER NELER YAPAR?

Devlet yardımı mahalli bankaya intikal ettikten sonra kooperatif yöneticileri iki ay içerisinde borçlanma sözleşmesini ve taahhütnameyi tanzim eder.


Şekil  1. Ortakların mülkiyetinde 200 başlık (100 aile x 2 baş) süt sığırcılığı  projesiyle desteklenen  bir kooperatif ortağının tesisi.

Şekil  2. Tarımsal  kalkınma  kooperatifince  gerçekleştirilen  "5  ton/gün soğuk  hava  depolu  mandra"  projesi.

Şekil  3. Soğuk  hava  deposu  projesi  uygulamış  bir  kooperatifin tesisi.

Şekil  4. Ortakların  mülkiyetinde  "1000  kovanlık  (50 aile x 20 kovan) arıcılık"  projesiyle  desteklenen  bir  kooperatif.

Şekil 5. Kooperatifin meyve tasnif ve ambalajlanma tesisi.


Şekil  6. Balık  unu  ve  balık  yağı  üretimi  yapılan  bir  kooperatifin tesisi.

Desteklenecek projeyi kooperatifçilik ilkelerine sadık kalarak uygulanıp  üçüncü  şahıslara  devretmeyeceğine,  projenin gerçekleştirilmesinde Genel Müdürlükçe uygun görülecek usul ve yapılacak. işlemleri kabul edeceğine, projedeki teknik şartlara ve yönetmelik  hükümlerine  aynen uyacaklarına  dair taahhütte bulunulacaktır.
Proje  uygulanmaya  başlandıktân  sonra  İI  Müdürlüğünce hazırlanan teknik durum raporlarına göre kademeli ve kontrollü bir şekilde ilgili bankaya talimat verilerek tahsis edilen devlet yardımı kullandırılır. Yönetim kurulunca; kendilerine imza yetkisi verilen en az iki üyenin müşterek imzaları ile kredi bankadan çekilir.

KREDİ İLE  DESTEKLENEN  PROJELERDE VADE NEDİR?

Devlet yardımlarında vade, projenin özelliğine göre belirlenir.
Sabit yatırım için yapılan yardımlarda ,vade ilk 2 yılı ödemesiz olmak üzere 12 yıl,
Ortaklar mülkiyetinde  uygulanan  projelerde vade  ilk 2 yılı ödemesiz olmak üzere 7 yıl, İşletme sermayesi için kullandırılan kredilerde vade ilk yılı ödemesiz olmak üzere 3 yıldır.

KOOPERATİFLERE TAHSİS EDİLEN DEVLET YARDIMLARININ ORANI  NEDİR?

Devlet yardımı yönetmeliğine göre "Kooperatiflere verilecek kredilerden T.C. Ziraat Bankasının o yıl hayvancılık kredilerine uyguladığı düşük faizli kredinin yarısı oranında faiz alınır. Bankanın yıl içerisinde faiz oranlarında yapacağı değişiklik daha önce yapılmış borçlanma sözleşmelerinde dikkate alınmaz" denilmektedir.
1994 yılı için bu oran %17 olarak uygulanmaktadır. Ayrıca T.C. Ziraat Bankasınca %1 oranında masraf alınmaktadır.